آب بندی و زهکشی گودهای ساختمانی
چه عواملی در انتخاب نوع روش آب بندی و طراحی یک سیستم تاثیرگذارند؟
تهدید های احتمالی گودبرداری
در زمان گودبرداری ساختمان، یکی از مشکلاتی که سازندگان با آن مواجه می شوند، وجود آب در بستر سازه است.با عمیق تر شدن گودبرداری احتمال نفوذ آب های زیرزمینی مانند (جریان های زیرزمینی،زیرسطحی،قنوات یا نشست فاضلاب از سیستم های دفع فاضلاب ساختمان های همسایه) افزایش می یابد.این در حالی است که وجود آب های سطحی و زیرزمینی در بستر سازه ها امری نگران کننده می باشد. زیرا که به مرور باعث نشست فونداسیون ها و تخریب پی ساختمان و اسکلت سازه و یا خوردگی آماتور بتن و ضعف سازه ای سیستم در بلند مدت خواهد شد. اینجاست که ایزولاسیون و زهکشی گودهای ساختمانی اهمیت پیدا می کند.
زهکشی در لغت:
زهکشی در لغت به معنای خشکاندن آب زمین می باشد. هدایت و دور کردن آب را اصطلاحا زهکشی می گویند.
تعریف زهکشی گودهای ساختمانی
به فرآیندی که طی آن جریان آبرو را کنترل کرده و از نفوذ اب به فونداسیون و دیوارهای حائل در سازه جلوگیری به عمل آید زهکشی گودهای ساختمانی می گویند.
همواره باید توجه داشت که زهکشی گودهای ساختمانی یک فرآیند کاملا تخصصی می باشد که می بایست توسط متخصصین مجرب و حرفه ای انجام شود.
مطلب پیشنهادی: (زهکشی و لایه بندی روف گاردن را در اینجا بخوانید.)
روش های مختلف برای کنترل آب در گودبرداری و سازه های زیرزمینی ارائه شده و هریک در شرایط خاصی موثر است.
معیارهایی که برای انتخاب بهترین روش در گودبرداری وجود دارد عبارت است از:
- شرایط محیطی پروژه
- توپوگرافی منطقه
- جنس خاک و نفوذپذیری آن
- نوع آب ورودی(زیرزمینی یا فاضلاب)
ورود آب های زیرزمینی به گودهای ساختمانی را جدی بگیرید
آسیب های ورود آب های زیرزمینی به گودهای ساختمان
اگر آب های زیرزمینی یا فاضلاب در زمان گودبرداری در گودهای ساختمانی ورود پیدا کند چه خطرات و پیامدهایی در پی خواهد دارد؟
- آسیب به سازه
- نشست و تخریب فونداسیون
- کاهش ظرفیت بربری خاک زیر فونداسیون
- تخریب پیشانی خاکی گود
- ریزش گمانه های حفاری شده
- مشکل در اجرای شاتکریت و مشکلات اجرایی مثل گیرکردن ماشین آلات در گل و لای
- افزایش زمان و هزینه اجرایی اجرای پروژه
دلایل اجرای زهکشی گودهای ساختمانی چیست؟
- جلوگیری از وارد شدن آسیب های احتمالی در زمان بهره برداری
- رفع خطرهای احتمالی ناشی از ورود آب به بستر گود
- ظرفیت باربری خاک زیر فونداسیون را افزایش می دهد.
- آیتم زمان و هزینه را در پایداری سازی و گودبرداری کاهش می دهد.
- سطحی خشک و ایده آل جهت اجرای فونداسیون سازه ایجاد می کند.
نکاتی که در عملیات تخلیه آب های سطحی باید به آن توجه کنیم:
- عملیات تخلیه آب های سطحی طبق برنامه باید باشد. همچنین برای انحراف جریان آب های ناشی از بارندگی ، سیل، ذوب یخ و برف می بایست در حین اجرای کار و بعد از پایان قطعی عملیات، مراقبت مستمر و کافی صورت گیرد.
- از تجمع آب باران یا آب های جاری در حین اجرای کار ممانعت به عمل آید.اینکار با شیب بندی و تسطیح صورت می گیرد.
- کانال ها و آبروهای موجود در حین اجرای عملیات دچار آسیب نشوند و همواره پاک و تمیز نگه داشته شوند تا مانع عبور جریان آب نباشد.
انواع سیستم های زهکشی گودهای ساختمان برحسب نوع بهره برداری آنها:
- سیستم زهکشی دائمی:
عملیات پمپاژ آب در این سیستم از چاه مادر صورت می گیرد. برای اینکه سطح آب زیرزمینی در تراز مورد نظر ثابت نگه داشته شود.
این نوع سیستم زهکشی در تمام مدت عمر سازه مورد بهره برداری قرار می گیرد.لذا لازم است عملیات بازبینی ، تعمیر، نگهداری سیستم زهکشی و پمپ آب به صورت دوره ای انجام شود.
- سیستم زهکشی موقت:
بعد از تمام شدن عملیات گودبرداری و احداث سازه، پمپ آب چاه مادر را خاموش می کنیم تا آب زیرزمینی به تراز طبیعی خود بازگردد.
انواع سیستم های زهکشی گودهای ساختمان:
- زهکشی عمیق:
شامل تعدادی چاه و گالری اتصال دهنده آنها در ترازهای مختلف ارتفاعی و ایستگاه پمپاژ ، حفاری شده تاترازی پایین تر از کف گود و در محیط پیرامونی آن می باشد.
- زهکشی نیمه عمیق:
شامل تعدادی چاه و گالری اتصال دهنده آنها و ایستگاه پمپاژ ، در این روش چندین چاه این بار در بستر گود حفاری می شود.
- زهکشی سطحی زیر فونداسیون:
این سیستم شامل کانال های زهکشی پرشده با مصالح زهکشی ، پتوی زهکش بستر و ایستگاه پمپاژ و … مناسب می باشد.
مراحل انجام زهکشی در زیر فونداسیون:
- گودبرداری
- برخورد با لایه تراز آب زیرزمینی و کنترل چاه موقت برای جلوگیری از گل شدن سایر نقاط و پمپاژ مستمر به فضای بیرونی کارگاه
- ادامه عملیات گودبرداری تا تراز زیر فونداسیون و هدایت آب به چاه های کنده شده موقت و خشک کردن کف فونداسیون در معرض هوا و آفتاب
- محل دو یا سه چاه عمیق به صورت میله انتخاب کرده و کندن آن ها در گوشه های فونداسیون و کارگذاشتن چندشاخه لوله فشار قوی اسپیرال؛ اینکار جهت جلوگیری از ریزش بدنه چاه و مسدود شدن آن انجام می شود.
عایق بندی زهکشی گود های ساختمانی:
زهکشی گودهای ساختمانی و آب بندی آن یکی از حساس ترین مراحل عایق کاری ساختمان است.
- اگر بخواهیم عایق کاری رطوبتی گود را به وسیله ایزوگام انجام دهیم، علاوه بر اینکه به بسترسازی برای ایزوگام نیاز داریم، به دلیل طول عمر پایین آن ( در بهترین حالت 5 سال بدون ترک) معمولا استفاده نمی شوند.
- آب بندی غشایی با محصولات ژئوسنتتیک:
در زمینه عایق کاری رطوبتی با متریال ژئوسنتتیک، در گودبرداری ها از غشاء هایی مانند ( پی وی سی PVC ، پلی اتیلن ، ژئوتکستایل ها و ورق های دیمپلد یا شانه تخم مرغی Dimpled sheet که به آن ها ژئوممبران گفته می شود) استفاده می کنیم.
ژئوممبران به شکل رولی و با ضخامت 5/1 تا 4 میلی متر و عرض ا تا 1 متر، مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول بدون چسب و با استفاده از جوش حرارتی به هم متصل می شوند و سطحی نفوذناپذیر در برابر آب و رطوبت به وجود می آورند.
این غشاء بین سازه و محیط اطراف قرار می گیرد و از نفوذ آب به فضای زیرزمین جلوگیری می کند. برخی از این مصالح در کنار خاصیت نفوذناپذیری ، خاصیت هدایت کننده نیز دارند و در نتیجه باعث هدایت سیلاب به سوی دیگری خواهند شد.
