روف گاردن چیست؟
هر آنچه در اجرای روفگاردن باید بدانیم
انواع روف گاردن و عوامل تاثیر گذار در آن چیست؟
یکی از مهم ترین عناصر جهت احیای محیط زیست ساخت روفگاردن و محوطه سازی فضای مجتمع هاست.
(مطالب پیشنهادی: درباره محوطه سازی مجتمع های مسکونی بخوانید.)
با توجه به رشد روز افزون ساخت و ساز و تخریب فضاهای طبیعی و سبز، محیط زیست دچار تغییرات عمیقی شده است.
از این رو جهت جلوگیری از آسیب بیشتر به طبیعت ، احیای فضای سبز به وسیله بام سبز صورت گرفته است.
روفگاردن در لغت ایجاد فضای با صفا و زیبا روی پشت بام جهت رشد گیاهان می باشد.
بستر رشد گیاه در بام سبز ، در ارتفاعی بالاتر از سطح خاک زمین بر روی بستر مصنوعی شکل می گیرد.
( مانند کف حیاط ساختمان که بر روی پارکینگ ساخته شده یا کف لابی ساختمان که سقف پارکینگ را تشکیل داده است.)
به طوریکه کاشت گیاه بر روی خاک طبیعی زمین امکان پذیر نباشد.
ترجمه صحیح تر کلمه Green Roof باید از واژه بام سبز استفاده نمود ، ولی به طور عامیانه به آن باغ بام ، سقف سبز و روفگاردن نیز می گویند.
- روف گاردن یا روفگاردن یا بام سبز به معنای باغ در پشت بام شماست.
امروزه فضای سبز ، باغ ها ، جنگل ها به آسمان خراش ها و شهرک های مصنوعی تبدیل شده اند.
در زندگی شهری ، گاهی به درون خود می نگریم و خلائی عمیق از دستیابی به طبیعت حس می کنیم.
روف گاردن یا بام سبز :
- بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک ، یا با محیط کشت روینده ، پوشانده می شود.
- بامی که بر روی سطح آن گیاهان رشد می‌کنند.
- پشت بامی که آکنده از درختچه ها و گیاهان همیشه سبز است.
منظور از همیشه سبز گیاهان چهار فصل است که در چهار فصل سال بام شما را سبز نگه دارد.
چرا اجرای روفگاردن امروزه اهمیت دارد؟ ( در این مقاله درباره ی مزایای بام سبز بیشتر بخوانید.)
- ایجاد فضای سبز در نزردیک خانه و خانواده
- عایق صوتی ساختمان
- عایق گرمایی و سرمایی ساختمان
- بهبود هوای شهری (کاهش آلودگی محیط زیست)
- افزایش طول عمر بام
- جلوگیری از هدر رفتن آب باران
تنوع گیاهی:
- تنوع گیاهی چنین ساختاری می‌تواند بام پوشیده شده از چمن مصنوعی تا باغ بامی باشد.
روفگاردن شما می تواند جایی برای مهمانی های شما باشد .
پس برای اینکه بتوانیم یک روفگاردن کامل داشته باشیم باید فضای های متعددی برای نشیمن داشته باشیم.
المان های روفگاردن:
- المان های رایج و کاربردی بام سبز شامل آلاچیق و پرگولا و یا انواع آبنما (آبنمای کلاسیک یا مدرن و …)
- علاوه بر آن میتوان از آتشکده و یا ( فایرپیت ) نام برد که در قسمتی از بام شما ساخته میشود.
شما میتوانید از آن بعنوان یک میز چند نفره در زمستان سرد استفاده کنید.
رابطه انسان و طبیعت
بشر از گذشته های دور ، با ایجاد بام های سبز یا باغ بام ها به عنوان راه حلی برای آشتی دوباره با طبیعت روی آورده است.
سبزپوش کردن بام نیازمند گیاهانی است که به دقت انتخاب شده‌اند .
گیاهانی که در برابر محیط خشن و بی‌روح محیط پشت بام ، در شرایط کم آبی یا عوامل اقلیمی یخ زدگی ، نسیم دریا و خشکی و … مقاومت کند.
نوع گیاهان انتخابی ، بسته به نوع آب و هوا و شرایط اقلیمی مختلف متفاوت است.
بام سبز یا باغ بام اوج تلفیق اجرا با محیط است.
مصالح بام سبز
- دتایلهای اجرائی چنین بامی تفاوت چندانی با بامهای معمول نداشته و شامل عایق رطوبتی حرارتی پوشش ضد آب ماسه و درز پوش می‌باشند .
- هم چنین شامل مصالح و عناصری هستند که بتوانند عمل نگهداری زهکشی رطوبت و اسباب نگهداری گیاهان (مطابق استاندارد) را در ساختمان‌سازی فراهم آورند.
ساخت بام سبز
ساخت انواع بام سبز ( روف گاردن ) نیازمند برنامه ریزی و دانش خاص آن است.
بام سبز از نظر قابلیت نگهداری و کنترل وزن خاک ، باران و برف و … نیازمند فناوری فراتر از سیستم معمول مهندسی بام می باشد.
بام سبز از سه قسمت تشکیل شده است :
- سقف ساختمان یا آن چیزی که هم اکنون بر بام همه ی ساختمان ها وجود دارد و بر روی آن لایه عایق کشیده شده و معمولا روی آن با موزاییک یا آسفالت سنگ فرش شده است.
- باغ بام که یک لایه محافظت کننده است و سقف و عایق رطوبتی را از لایه خاک و گیاهان جدا می کند.
- خاک و کود و سیستم آبیاری که هر کدام به دقت در جای خود قرار می گیرند.
طول عمر بام سبز
به طور معمول موادی که برای باغ بام مورد استفاده قرار می گیرند بسیار بادوام بوده و طول عمر آن ها بین 30 تا 50 سال است.
سیستم هایی که برای ساخت روف گاردن طراحی شده اند سبک وزن بوده و در عین با دوام بودن ، نیازمند رسیدگی کمتری هستند.
مصالح به کار گرفته شده در هنگام بارش های سیل آسا و ناگهانی ، آب باران را جذب کرده و با کم کردن سرعت آب جاری ، خطر وقوع سیلاب کاهش می یابد.
گیاهان مورد استفاده در بام سبز ، مقاوم در برابر سرما و گرما بوده و معمولا شامل گیاهان چند ساله علفی ، گلها ، علف های وحشی و خزه می باشند.
با تبدیل بام ساختمان به باغ میتوان طبیعت تسخیر شده توسط شهر را به آن بازگرداند.
بام سبز و کاهش آلودگی:
- احداث بام سبز ( روف گاردن ) راه حل موثر و ارزان برای کاهش آلودگی محیط زیستی می باشد.
- تحقیقات نشان می دهد هر مترمربع فضای سبز در سال حدود نیم کیلوگرم از آلودگی های معلق در هوا را گرفته و تصفیه می نماید.
دلایل شکل‌گیری بامهای سبز
دلایل شکل‌گیری بامهای سبز (چمنی) در این مناطق که اقلیمی سرد دارند، محدودیت مصالح ساخت و ساز بوده است.
به‌طوری‌که ساکنین را بر آن داشته برای ساخت وساز، تا حد امکان از مصالح بوم آورد آن مناطق ( کلوخ چمنی و سنگ ) استفاده کنند.
- این بامها به‌طور معمول شامل ترکیبی از دو تا سه لایه کلوخ چمنی بر روی لایه‌ای از شاخه‌ها و ترکه‌های کوتاه بوده‌اند.
- برای هدایت آب باران شیب دار گشته‌اند.
- این بام ها ذخیره حرارتی و عایق ساختمان‌ها را فراهم کرده و الهام بخش بامهای سبز امروز می‌باشند.
تاریخچه کاربرد بام سبز
مشخص نیست که ایده اصلی چنین طرحی منسوب به چه کسی است و به کدامین دوره بازمیگردد.
شاید این ایده از توصیف باغ‌های معلق بابل نشات گرفته شده باشد.
باغهایی که در هوا معلق بوده و در واقع روی بامها قرار داشتند.
پیدایش بام سبز مدرن
درباره تاریخچه استفاده از بام :
مشخص نیست ایده چنین طرحی به کدامین دوره باز می گردد .
منشا اصلی این ایده به هزاران سال قبل زمان بابلیان می باشد.
اما در آلمان تعداد زیادی از خانه ها با هدف کاهش مصرف انرژی از این صنعت استفاده می کنند. در نتیجه بنیان گذار و پیشرو این صنعت را میتوان آلمان دانست.
بام های سبز مدرن که از سیستم لایه‌های پیش‌ساخته تشکیل می‌شوند، پدیده‌ای نسبتا نو می‌باشند.
این نوع بام ها در دهه ۱۹۶۰ در آلمان توسعه و به بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز گسترش یافتند.
ریشه بامهای سبز مدرن در ایسلند و اسکاندیناوی می‌باشد.
طراحی روف گاردن:
بستگی به بستگی به سازه ساختمان ، کاربری بام ، شرایط اقلیمی و سلیقه شخصی دارد.
روف گاردن را نمی توان با قرار دادن چند گلدان روی بام در نظر گرفت ، روف گاردن شامل اجرای باغ و ایجاد فضای سبز همچون باغ با المان ها و معیار های مربوط به خودش تعریف می شود.
هر آنچه قبل از اجرای روف گاردن نیاز است!
- اولین چیزی که در جهت اجرای روف گاردن به آن نیاز داریم نقشه های سازه ای معماری و تاسیسات ساختمان می باشد.
دانش و توانایی کافی در خصوص محاسبه بار وارد شده به ساختمان از مهم ترین چالش های اجرای روف گاردن می باشد.
در اجرای روف گاردن ، امکان ورود لوله های تاسیسات و نورپردازی به روی سطح بام وجود دارد. در نتیجه مهندسین اجرایی روف گاردن ، می بایست نقشه ی تاسیسات ، نقشه طبقه زیرین ، نقشه آرایش تیرها و ستون ها و نقشه معماری ساختمان را مورد مطالعه و بررسی قرار دهند.
باغ بام های ( روف گاردن ) بر اساس سیستم اجرایی تقسیم بندی می شوند.
-
سیستم گسترده Extensive
-
سیستم متمرکز Intensive
-
سیستم نیمه متمرکز یا مدولار (Planner Box)
روف گاردن از لحاظ ساختار به چند بخش تقسیم می شود.
روف گاردن گسترده:
روف گاردن گسترده به زبان عامیانه ، به اجرای سطوح چمن کاری شده روی پشت بام گفته می شود که بعد از اجرای ایزولاسیون و زیرسازی مناسب بام و تعبیه خروجی آب سطح بام، جهت کاشت چمن آماده می شود.
در این روش بام سبز به صورت یکنواخت و با کمترین میزان بار در کل سطح بام به صورت یکسان اجرا می شود.
نقطه ضعف :
- محدود شدن پوشش گیاهی :
سطح این نوع بام ، از گیاهان پوششی پوشیده می شود که به خاک عمیقی جهت رشد احتیاج نداشته باشند. در نتیجه گیاهان محدودتری برای انتخاب و استفاده در اختیار داریم.
این نوع بام بر روی بام های مسطح و شیب دار احداث می شود.
عمق گیاهانی که در این نوع روف گاردن کاشته می شوند حدود 40 تا 100 میلی متر می باشد.
در مورد بام های شیب دار حدود 40 تا 100 میلی متر می باشد.
در مورد بام های شیب دار حدود 10 تا 20 درصد شیب توصیه می شود.
نقاط قوت :
- هزینه پایین اجرا ( نسبت به سایر روف گاردن ها ارزانتر است.)
- سرعت بالای اجرا ( بستر کاشت بسیار سطحی و ضخامت خاک حدود 20 سانتی متر / در این نوع روف گاردن ، کشت گیاهان با ریشه کم انجام می شود.)
- وزن پایین نسبت به سایر روف گاردن ها
روف گاردن متمرکز:
همانطور که از نام این باغ بام پیداست ، استفاده از خاک با حجم و ارتفاع متعارف در نظر گرفته گرفته می شود.
ویژگی اصلی : ساختار طبیعت گرایانه این بام است و محدودیت های کاشتی و گیاهی وجود ندارد.
این سیستم به نام مقطع عمیق یا باغ بام شناخته می شود.
برای سیستم متمرکز از واژه Roofgarden یا باغ بام استفاده می شود.
در این سیستم ، میزان بار بر روی سازه ازقبل محاسبه می شود.
در طراحی و ساخت برخی از این روف گاردن ها ، از درختان و آبنماهایی استفاده می شود که این امر نیاز به تقویت اساسی سازه دارد.
این نوع بام ها به کوددهی ، مراقبت و آبیاری بیشتری احتیاج دارند.
روف گاردن نیمه متراکم : یا مدولار (جعبه گیاه )
در این نوع بام سبز گیاهان با حجم ریشه بیشتر کاشته می شوند و به بستر کاشت با عمق بالای 30 سانتی متر تا یک متر احتیاج داریم.
در این نوع بام سبز ، کلیه گیاهان بوته ای مانند توت فرنگی و هندوانه و گیاهان دارویی مثل اسطوخودوس و پونه و چمن قابل کاشت است.
در طراحی سازه ، وزن ایجاد شده مدنظر قرار می گیرد.
دراین نوع روف گاردن انواع کفپوش ؛ چوب پلاست سنگین و چوب پلاست پرتردد و همراه با استراکچر فلزی استفاده می گردد.
سیستم بام سبز نیمه متراکم ، مابین سیستم روف گاردن گسترده و روف گاردن متمرکز قرار دارد.
این لایه ها در این روش حدود 12 تا 25 سانتی متر و وزن آن 120 تا 200 کیلوگرم بر مترمربع می باشد.
این بام دارای زهکشی ، خاک ، گیاه عمیق تر و گونه های گیاهی متنوع تری نسبت به بام گسترده است.
ویژگی اصلی :
- قابلیت اجرای متنوع تر و تقسیم بار بر اساس ساختار سازه را دارد.
- هزینه بیشتر ، وزن بیشتر و نگهداری بیشتر از جمله خصوصیات بام سبز نیمه متراکم نسبت به بام سبز گسترده است.
- در انتخاب پوشش گیاهی ، در این سیستم ، گیاهان در جعبه های مخصوصی که تمام یا بیشتر بام سبز را می پوشاند ، کشت و نگهداری می شود.
- عموما این روف گاردن طرفداران بیشتری دارد ، پراکندگی بار روی سطح بام ، به صورت یکپارچه نیست.
- مهارت طراحی و استفاده بهینه از فضا با توجه به ساختار سازه ، مهم ترین چالش اجرایی آن می باشد.
- در این سیستم ، گیاه و محیط کاشت آن در جعبه های مخصوصی که تمام یا بیشتر سطح بام را پوشانده نگهداری می شود.
مزایا:
- قابلیت طراحی خلاقانه و توزیع بار بر اساس ساختار سازه
- قابلیت استفاده از گونه های مختلف گیاهی
اصولا در اروپا به صورت Extensive و جهت کاهش مصرف انرژی استفاده می شود.
بام سبز ( روف گاردن ) از لحاظ نحوه اجرا:
-
بام سبز دائمی
- قابلیت اجرای انواع ساختار های بام سبز
- کاهش مصرف انرژی
- قابلیت کاشت و نگهداری انواع گونه های گیاهی
- قابلیت اجرای انواع ساختار های سازه ای
- کاهش آلودگی صوتی از جمله قدم زدن و دویدن روی بام
-
بام سبز مدولار
- هدف: کاهش مصرف انرژی
- گیاهان قابل استفاده: (small herb – sedum)
- محدودیت ها: برای بام های کاربردی و مصرفی مناسب نیست.
- گونه گیاهی خارج از سدوم ها و با نیاز آبیاری بالا مناسب نیست.
در طراحی روف گاردن به چه عواملی توجه کنیم؟
مهم ترین نکته در طراحی روف گاردن، توجه به موقعیت جغرافیایی روف گاردن می باشد؛ و این مورد از سه جهت مورد بررسی قرار میگیرد:
-
موقعیت جغرافیایی از لحاظ
-
سردی و گرمی و تغییر فصول
-
تابش خورشید و میزان وزش باد
-
موقعیت مکانی روف گاردن از لحاظ اشراف با ساختمان های دیگر و نوع دید روف گاردن.
- توجه به ساختار زهکش و آب باران: روف گاردن استاندارد به خودی خود ساختار water storm management در آنها لحاظ شده است.( این سیستم می تواند آب باران را در مواقع بارندگی شدید کنترل نماید.)
ایجاد روف گاردن دارای دو مرحله می باشد:
- مرحله اول: به صورت عمرانی- عملیات ایزولاسیون و زهکشی انجام می شود.
- مرحله دوم: فضای سبز ایجاد می شود و تجهیزات فضای باز مانند آلاچیق، سایبان، مبلمان باغی ، باربیکیو و … اضافه می شود.
اجزای اصلی تشکیل دهنده روف گاردن
لایه پوشش گیاهی (Green Roof Plant layer)
در صورتی که در ساخت روف گاردن از پوشش گیاهی مناسب استفاده نشود ، اصلی ترین هدف ساخت روف گاردن که ایجاد فضای سبز بوده دچار چالش خواهد شد.
خاک روف گاردن:
به بستری که برای رشد و توسعه پوشش گیاهی در روف گاردن ایجاد می شود خاک روف گاردن گفته می شود.
ساخت بام سبز نیازمند خاک مناسب می باشد زیرا خاک در روف گاردن باید وزن کمتری داشته باشد. همچنین توانایی جذب آب بیشتری داشته باشد عموما خاک بام بسته به نوع ساختار و بافت خاک باید دارای وزنی بین 550 تا 850 کیلوگرم درهر متر مکعب در حالت اشباع کامل باشد.
لایه فیلتر (Green Roof Filtering layer) :
لایه ای از جنس الیاف های مخصوص بام سبز جهت فیلترینگ آب قرار داده می شود؛ این پارچه مانند اسفنج عمل کرده و هم باعث افزایش جریان آب آزاد می شود .
پارچه فیلترینگ باید از الیاف اصلی پلی پروپیلن ساخته شده باشد تا یک ژئوتکستایل منسجم را تشکیل دهد.
پارچه فیلترینگ در برابر اثرات تخریبی اشعه UV و محیط های بیولوژیکی و شیمیایی موجود در خاک مقاوم است.
با قرار دادن لایه فیلترینگ ، آب را از ساختار پوسته خارج کرده و در شیب بام رها می سازد.
این لایه برای جلوگیری از انتقال ریز ذرات و املاح خاک به لایه های زیرین لایه زهکش از لایه فیلترینگ استفاده می شود.
لایه زهکش:
زهکشی در روف گاردن با نام های دمپرشیت ، شانه تخم مرغی و یا درینج مرسوم هستند،به منظور جلوگیری از گندیدگی ریشه ها از لایه زهکش استفاده می شود که وظیفه جداسازی رطوبت از محیط کشت و ریشه ها را به عهده دارد.
دو نوع زهکشی در سقف بام سبز انجام می شود:
- زهکشی از طریق لایه ای از سقف به نام لایه زهکش (باید دارای شیب مجاز باشد تا بتواند جریان آب را به لوله های خروجی هدایت کند.)
- زهکشی از طریق لوله های خروجی
اهمیت زهکشی در روف گاردن :
در کنار هزینه های زیاد جهت ساخت ، تعمیر و نگهداری ناشی از خسارت های وارد شده به سقف روفگاردن ، زهکشی اصولی کاری ضروری است.
هدف از ساخت بام سبز ، لذت بردن از حضور در فضای سبز آن است. پس هرگونه قصوری در نحوه ی زهکشی ، نه تنها خسارت های جبران ناپذیری به سرمایه شما وارد می کند بلکه سقف ساختمان را نیز از بین خواهد برد.
طراحی و اجرای روف گاردن باید مهندسی شده باشد تا ساختمان و فضای سبز بام از خسارت های وارد شده ایمن بماند.
زهکشی از نفوذ آب به سقف جلوگیری می کند.
وظایف زهکشی :
- ایجاد بستر هوا (تشک هوا) که نقش عایق صوتی و حرارتی ایفا می کند.
- وظیفه هوادهی به ریشه ها را به عهده دارد.
- باعث هدایت آب باران /آب حاصل از آبیاری قطره ای به آبراه می شود.
- پوسته نهایی روف گاردن را از لایه های زیرین جدا می کند.
ایجاد گذر استاندارد جهت مسیر حرکت آب های اسیدی (آب باران یا آبیاری قطره ای یا تحت فشار)
لایه زهکش مانند سفره آب زیرزمینی برای گیاهان عمل می کند و هم به حفظ سلامت ریشه گیاهان کمک کرده و هم به خارج کردن آب مازاد کمک می کند.
انواع درینیج ها (لایه زهکش)
- درینج رولی بام سبز Roll Base Drainge
- درینج های تایلی بام سبز
- ساندویچ لایرز
مجموعه ای از لایه های مختلف در کنار ساخت شبکه آبراه ، باعث زهکشی آب مازاد سقف می شود، آب اضافی بام را در زمان بارندگی خارج می کنند. به رشد بهتر گیاهان کمک می کند. در واقع بار بام سبز را در هنگام اشباع آب بعد از بارندگی سبک کند.
عملیات زهکشی به سه روش تقسیم بندی می شود:
- Spotting Exhaust(غیر استاندارد)
- Waste Exhaust
- Exhaust Island
مهم ترین نقش لایه زهکشی ، تامین جریان کافی آب از پشت بام در طی باران و بعد از بارندگی است.
طراحی لایه زهکش باید به گونه ای باشد تا قسمتی از آب برای رشد گیاهان نگه داشته شود و به آب مازاد اجازه عبور و خروج از سقف داده شود.
جهت خارج کردن آب اضافی از آب راه و کانال آب استفاده می شود.
برای این منظور از آب راه و مسیر لوله کشی اصلی سقف و یا قرار دادن لوله های جدید در زیر لایه زهکش روف گاردن استفاده می شود.
فواید زهکشی روفگاردن:
- باعث رشد بهتر گیاهان می شود.
- خاک را از ایجاد شرایط بی هوازی دور می کند.
- از جمع شدن آب اضافی روی بام جلوگیری می کند.
لایه محافظ Greenroof protection sheet:
جنس های مختلفی دارد و با توجه به ساختار روف گاردن این لایه حذف می شود.
برای محافظت لایه های زیرین در برابر فشارهای ناشی از لایه های بالایی از لایه محافظ استفاده می شود.
لایه ضدریشه Green Roof barrier :
آخرین لایه از لایه های محافظ باید ساختاری داشته باشد که ریشه به هیچ عنوان از آن گذر نکند. زیرا نفوذ ریشه ها در عایق و غشاء بام باعث آسیب زدن به آن می شود.
مهم ترین نکته ای که در اجرای روف گاردن باید به آن توجه کنیم جلوگیری از نفوذ ریشه ها به لایه های ایزولاسیون است .
اینکار می بایست بدون آسیب رساندن به ریشه ها به درستی انجام شود.
عملیات ضدریشه به سه صورت قابل انجام است:
- تله ریشه
- Green Roof Root Trap
- ضدریشه فیزیکی- ضدریشه شیمیایی
لایه ایزولاسیون Green Roof Isolation layer:
- مهم ترین عنصر در اجرای روفگاردن مرحله ایزولاسیون بام سبز می باشد.
- عملیات عایق کردن روفگاردن با هر نوع عایق رطوبتی امکان پذیر نیست و با عایق مخصوص به خود این کار انجام می شود.
( عایق هایی نظیر قیرگونی و ایزوگام برای عملیات روف گاردن مناسب نیست و هزینه ها و خسارات جبران ناپذیری به روف گاردن وارد می کنند.)
- به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل غشاء بام از لایه ایزولاسیون در روفگاردن استفاده می کنیم.
خاک مناسب روف گاردن
برای ایجاد روف گاردن روی بام ساختمان ، بایستی شرایطی را در نظر بگیرید تا بتوانید فضای سبز زیبا و مفید داشته باشید.
یکی از پارامتر هایی که برای ایجاد روف گاردن بایستی در نظر بگیریم ، خاک مناسب روف گاردن می باشد. داشتن گیاهان خوب منوط به داشتن خاک خوب است.
خاک ، بستری است که برای رشد گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد و برای اینکه گیاهان بتوانند رشد بهتری داشته باشند باید در خاک مناسب کاشته شوند.
خاک مناسب از پژمردگی و آسیب دیدن گیاه جلوگیری می کند .
خاک روف گاردن باید سبک باشد
برای اجرای روف گاردن نمی توان از خاک معمولی استفاده کرد.
مشکلات خاک معمولی در بام:
خاک معمولی مشکلات زیادی برای روف گاردن ایجاد خواهد کرد.
- خاک معمولی در هنگام آبیاری گیاهان ، سنگین خواهد شد.
- وزن بالای این خاک ها به زیرسازی های روف گاردن ، آسیب وارد می کند.
خاک روف گاردن باید غنی باشد
برای اینکه نیاز به تعویض سالیانه نداشته باشد باید غنی باشد ؛ اگر چه به هر جهت در گذر زمان ، ارزش غذایی خاک روف گاردن کاهش پیدا میکند و می بایست با کوددهی دوره ای نیاز گیاه را رفع نمود.
(ضخامت کم خاکی که در آن گیاهان بام سبز کاشته می شود باعث شده تا از خاک مخصوص روف گاردن استفاده شود، زیرا خاک معمولی با ضخامت کم کارایی چندانی نخواهد داشت.)
همانطور که گفتیم ، گذر زمان باعث کاهش سطح مواد غذایی خاک روف گاردن می شود.
یکی از روش هایی که می توان مواد غذایی را در دسترس گیاه قرار داد فیلتر خاک است.
ویژگی خاک روف گاردن:
- قدرت جذب بالای رطوبت و آب
- اگر خاک ، آب بیشتری جذب کند، آب بیشتری را در اختیار گیاهان قرار داده و باعث رشد بهتر آن ها می گردد. در نتیجه از هدر رفتن آب جلوگیری می شود.
خاک مناسب :
1)خاک سبک 2)خاک کوکوپیت
خاک سبک:
-
ورمی کومپوست در خاک سبک:
ورمی کمپوست: عبارتست از فضولات کرم به همراه درصدی از مواد آلی و غذایی بستر و لاشه کرم .
- یک نوع کود آلی هوموسی است توسط گونه ای خاص از کرم های خاکی تولید می شود.
- آلودگی میکروبی ندارد.
- بوی نامطلوب ندارد.
- دارای ویتامین ، هورمون رشد ، عناصرغذایی مورد نیاز گیاه.
پیت موس در خاک روفگاردن:
- در واقع لاشه نوعی خزه است که آن را خزه تورب ، خزه پوده زار و به انگلیسی ( اسفاگنم sphagnum ) مینامند.
- پیت ماس اولین و مهمترین عامل تهویه خاک است و برای بهبود هوادهی و تهویه و تنفس زمین و اصطلاح خاک فشرده مصرف بسیار دارد
- ( مزایا: افزایش ظرفیت نگهداری آب و پیوند موادغذایی موجود در خاک و آب برای کمک به ریشه در جذب رطوبت و مواد غذایی.)
- عموماً در دشت های اروپای شرقی کشت می شود.
کوکوموس :
- خاکی سبک مملوء از موادغذایی است.
- مواد غذایی مورد نیاز گیاه را به راحتی تآمین می کند.
- از جمله خاک های خوبی که بافت ریشه در آن رشد پیدا می کند.
- گیاه کاشته شده در آن بعد از آبیاری ، تنفس کرده و آب اضافی از آن خارج می شود.
- بعد از کوکوپیت و پیت موس بهترین خاک بوده و خاک مناسبی برای رشد گیاهان است.
کوکوپیت در خاک روف گاردن:
- نوعی بستر کشت است که با استفاده از الیاف پوست و پوشش میوه نارگیل تهیه می شود.
- کوکوپیت معمولا به صورت فشرده وارد بازار می شود.
- خریدار آن با اضافه کردن آب ، آن را برای مصرف آماده می کند.
مزایا:
- نگهدارنده فوق العاده آب و در نتیجه صرفه جویی در مصرف آب.
- عاری از بیماری های خاکزی و آفات
- قیمت مناسب
- بافت آلی ، تجزیه در طبیعت و در نتیجه عدم آلودگی محیط زیست.
- الیاف کوکوپیت می تواند رطوبت را به صورت عرضی منتقل نماید.
استفاده از پیت جنگلی:
- نوعی خاک برگ است که در اثر انباشته شدن برگ ها پای درختان تشکیل می شود.
- از نظر تغذیه خاک بسیار غنی بوده و می توان به عنوان خاک پیت نیز از آن استفاده کرد.
- یکی از مراحل ابتدایی تبدیل گیاهان به ذغال سنگ است.
-
خاک زغال در روفگاردن:
- یکی از افزودنی های آلی برای این نوع خاک می باشد.
- خاک زغال در حقیقت همان پودر زغال است که در صنعت تولید زغال فشرده از آن بسیار استفاده می شود.
- حاوی پتاسیم بوده و پتاسیم یک ماده ماده معدنی حیاتی برای گیاهان است.
- از خاک زغال به منظور دفع حشرات ، کرم ها ، شته ها اضافه می شود.
- در واقع خاک زغال ، تصفیه کننده خاک روف گاردن می باشد.
خاک برگ:
گونه های مختلف برگ بر بستر گیاه است. این بستر کشت از برگ های پوسیده گیاهان می باشد.
استفاده از ورمی کولیت در روفگاردن:
- سوپر جاذب آب می باشد.
- ورمیکولیت vermiculite ، یکی از افزودنی هایی است که برای بهبود کیفیت خاک بکار می رود.
- قابل استفاده در محیط ریشه است.
- سبک وزن بوده و برای استفاده در خاک بام سبز بسیار مناسب می باشد.
- ذرات آن به علت حفرات بزرگ بین ذرات ، ویژگی های تهویه و زهکشی خوبی دارند.
- ورمی کولیت ، به علت ساختار ظاهری خود ، هم بعنوان تزئین و هم جهت ذخیره آب و رطوبت مورد استفاده قرار می گیرد.
پوکه لیکا در خاک روفگاردن:
- واژه لیکا از عبارت Light Expanded clay Aggregate به معنی دانه رس سبک منبسط شده گرفته شده است.
- از حرارت دادن گل رس در دمای 1100 تا 1200 درجه سانتی گراد در یک کوره ی چرخان تولید می شود.
- لیکا یا سبک دانه صنعتی از پوسته سرامیکی سبک و هسته ای کند و شکل تشکیل شده است.
- جهت زهکش و ایجاد تخلخل در خاک روف گاردن استفاده می شود.
سبوس برنج در خاک بام سبز:
مزایای استفاده از سبوس برنج :
همانطور که می دانیم ، گیاهان کاشته شده در روف گاردن ضمن نیاز به موادغذایی ، به زهکشی خوب و مواد مغذی نیاز دارند.
سبوس برنج هر دوی این مزیت ها دارد و در عین حال بسیار سبک وزن بوده و مخلوط کردن آن با خاک روف گاردن باعث زهکشی خاک می شود.
با روزنه هایی که در درون خاک ایجاد می کند، آب به راحتی از آن عبور کرده و از خاک خارج می شود.
نکته:
خاک زراعی : لایه از سطح زمین را خاک زراعی می گویند. (با توجه به اینکه بافت و وزن سنگینی دارد، برای استفاده در خاک روفگاردن مناسب نیست.)
با توجه به اینکه حداقل عمق خاک زراعی برای کشت موفقیت آمیز زراعی حدود 50 سانتی متر است و از سه لایه اصلی تشکیل می شود ، برای روف گاردن مناسب نیست.
لایه های اصلی خاک زراعی:
1)لایه خاک آبی
2)لایه خاک معدنی سطحی
3)لایه خاک معدنی زیرسطحی
فصل مناسب اجرای روف گاردن:
در رابطه با زمان اجرای روف گاردن محدودیت فصلی وجود ندارد.
نکته حائز اهمیت در اجرای روف گاردن ، شرایط آب و هوایی در اجرای برخی لایه ها می باشد.
ساختار برخی از لایه ها ، به شرایط آب و هوایی بستگی دارد. سطح اجرایی میبایست کاملا خشک باشد و هیچ گونه رطوبتی در سطح وجود نداشته باشد تا کاملا خشک شود.
لذا در هنگام بارندگی این امر امکان پذیر نخواهد بود.
نورپردازی
تاریکی شب به نورپردازی روف گاردن اعتبار می دهد.
تماشای صفحه های نورپردازی روف گاردن احساسات انسان را به جریان می اندازد و تاثیر بسزایی در ذهن بینندگان ایجاد می کند.
نور باعث می شود اشیا برجسته تر نشان داده شود . از نظر روانی ، حضور نور در محوطه ، آرامش واقعی ایجاد می کند.
نورپردازی روف گاردن در زیبایی ساختمان تاثیر زیادی دارد.
بسیاری از گیاهان زیباییشان در شب نمایان می شود.
نور در نورپردازی باید به گونه ای باشد که دسترسی و وضوح پوشش گیاهی در نظر گرفته شود.
گل ها و زیباییشان نمایان شود و برجستگی درختچه ها نمایان باشد.
در این روش نورپردازی در زیر پوشش گیاهی دیده می شود و در نهایت منظره جالبی ایجاد می کند.
انواع مختلف نورپردازی:
-
نورپردازی به صورت نور بر روی سطح آب
در این نوع نورپردازی نور مستقیم بر روی سطح آب تابیده نمی شود،باید به گونه ای ملایم تابیده شود تا با شکست نور، انعکاس نور وسیع تری حاصل شود.
نورپردازی مشابه روی سطح شیشه، آینه و متریال هایی با درخشندگی بالا نیز به همین ترتیب انجام می شود.
در طراحی نورپردازی روف گاردن توجه به زوایای نور به شکل صحیح ، باعث جذاب تر شدن مناظر خواهند شد.
نور از لابلای درختان و گیاهان تابیده می شود و اگر در طراحی از فواره استفاده کرده باشیم، از لابلای قطرات آب از فواره خودنمایی می کند.
-
نورپردازی در زیر درختان و سطح زمین:
نورپردازی روفگاردن باید به گونه ای طراحی شود که نورها هدایت کننده مسیرها بوده و تا انتهای مسیر مشخص گردد.
درختان در این نوع نورپردازی عنصر اصلی هستند و نورپردازی به آن ها منظره جالبی ایجاد می کنند. در این بین استفاده از نورهای رنگی شکل محیط را تغییر می دهد .
چراغ های مختلف روی سطح زمین سبب می شود که شب روشن شود و باغ راه ها و مسیرهای پیاده روی خصوصی در روفگاردنتان بسیار جلب توجه کند.
اگر مسیر روفگاردن کوتاه باشد ، از چراغ هایی دارای پایه کوتاه استفاده می کنیم تا پوشش گیاهی همه ی بخش ها را نمایش دهد.
اگر در طراحی روف گاردن هدف رمزآلود بودن مسیرها مدنظر باشد ، می توان از نورهای کم حجم استفاده کرد.
-
نورپردازی در بخش آلاچیق و سایبان:
به طور کلی تاریکی در آلاچیق ها گزینه خوبی نیست.
نورپردازی در بخش آلاچیق و نشیمن روفگاردن بسیار با اهمیت بوده و آرامش روح ایجاد می کند .
در صورتیکه در روفگاردن خود آلاچیق داشته باشیم ، قطعا برای نورپردازی آن برای مواقع نشستن و استراحت در شب فکری کرده ایم.
در طراحی نورپردازی آلاچیق نورافکن های قوی گزینه جالبی نبوده و می توان از ابزار های نوری با نور ملایم در بین دیواره ها و سقف آلاچیق روی ستون های آلاچیق استفاده کرد.
در این نوع نورپردازی ها از روشی استفاده می شود که انعکاس نور چشم را نزند.
در این روش انعکاس نور به صورت غیر مستقیم و در زیر سنگ ها استفاده می شود.
در صورتیکه از آبنما در روفگاردن استفاده شود ، نورپردازی در زیر پایه های آبنما انجام می شود.
به طور کلی روفگاردن ها دارای موقعیت های خوبی هستند و به صورت متنوعی نورپردازی می شود.
هر بخش نورپردازی ، باید به صورتی باشد که هر بخش آن چشم را اذیت نکند و با دید افراد سازگار باشد.
طراحی منسب نورپردازی و تمرکز بر روی سوژه های اصلی و کانونی در روف گاردن می تواند هدف از طراحی بام سبز را بیان کند.
-
نورپردازی روف گاردن به صورت عمیق:
در صورت استفاده از مجسمه یا المان تزئینی زیبا در روفگاردن، نورپردازی به صورت زیرسازی شده انتخاب خوبی خواهد بود.
برای نورپردازی در روفگاردن می توان از انواع لامپ های خورشیدی ، ریسه ای و نور های مختلفی در میان سنگ ها و مبلمان استفاده کرد. با نورپردازی به صورت اشاره مستقیم به یک شیئ میتوان نمایش زیبایی از آن شئ داشته باشیم.
نورپردازی محوطه در روفگاردن ها موقعیت خوبی دارد و روف گاردن هایی که دارای فضای نوری رنگی هستند، از نظر کودکان نیز گزینه زیباتری هستند و این موضوع باعث لذت بردن بیشتر افراد از فضا خواهد شد.
